هر آنچه لازم است درباه آزمايش DNA بدانيد 

DNA چيست ؟  همان چيزي است كه شما را بي نظير مي كند. در بدن شما ده تريليون سلول وجود دارد. تمام اين سلول ها تحت كنترل DNA هستند. DNA به آن‌ها مي گويد كه بايد چه كاري را و چگونه انجام دهند. DNA هر انساني مختص خود اوست ( مگر اينكه آن فرد يكي از دوقلوهاي هم سان باشد)، ولي DNA تمام سلول هاي بدن يك انسان مشابه يكديگر است. كليد رديابي با DNA هم همين است.

چگونگي انجام آزمايشات DNA :

زماني كه نياز به آزمايش دي ان اي به هر دليلي داريد, ممكن است كنجكاو باشيد كه اين فرآيند چگونه كار و عمل مي كند.آزمايش دي ان اي يك علم است و روش انجام آن، نياز به يك آزمايشگاه و دستگاه تخصصي دارد.

در آزمايش DNA، بخش هاي خاصي از كدهاي ژنتيكي روي اين مولكول كه از سلول هاي بدن فرد آزمايش شونده به دست آمده است، مورد بررسي و مطالعه قرار مي گيرد. 

اين تركيب در تمام سلول هاي بدن شما وجود دارد. يكي از آسان ترين و بي خطر ترين راه هاي دستيابي به سلول ها براي آزمايش DNA ، آن است كه با استفاده از يك گوش پاك كن سلول هاي سطح داخلي مخاط دهان شما را به دست مي آورند. سپس در آزمايشگاه، DNA از سلول ها جدا مي شود و بخش هاي خاصي از آن مورد بررسي قرار مي گيرد. اين بخش هاي خاص مي توانند ارتباطات فاميلي و خانوادگي بين افراد را نشان دهند و يا در تعيين هويت فرد موثر باشند. 

بدن انسان ها  از ميليون‌ها ميليون سلول تشكيل شده است. همه اين سلول‌ها بجز گلبول‌هاي قرمز هسته دارند كه كل اطلاعات ژنتيكي فرد درون اين هسته محفوظ است.   

اول  يك آنزيم محدود كننده (Restriction Enzyme)  بر روي نمونه DNA ريخته مي شود. اين آنزيم مانند يك قيچي مي باشد  كه مولكول هاي بلند DNA را به قطعات كوچك تقسيم مي كند. محل بريدگي به كد ژنتيكي DNA و كد ژنتيكي آنزيم مورد استفاده بستگي دارد. مثلاً يك نوع آنزيم، وقتي به رشته بازهاي GAATTC برسد، مولكول DNA را مي برد. طول اين تكه هاي DNA در افراد مختلف، متفاوت است؛ چون كد ژنتيكي هر انساني خاص خود اوست. بعضي از قطعه ها كوتاه و برخي ديگر بلند هستند.

نمونه هاي دي ان اي را براي آزمايش كپي مي كنند، يك فرآيند به نام pcr مي تواند براي توليد نسخه هاي دي ان اي استفاده شود، كه مي تواند براي نشانگرهاي ژنتيكي مورد آزمايش قرار گيرد.  

مطابقت نشانگرها با ديگر نمونه ها، اين نشانگرها مي توانند با يك نمونه دي ان اي ناشناخته منطبق شوند، تا نشان دهند كه فرد ناشناخته همان فرد دهنده دي ان اي است، در مورد آزمايش دي ان اي پدري, پدر بالقوه بايد نيمي از نشانه هاي ژنتيكي كودك را با نيمي ديگر از مادر مطابقت دهد.

روش انجام آزمايش Dna 

زماني كه نياز به آزمايش دي ان اي به هر دليلي داريد, ممكن است كنجكاو باشيد كه اين فرآيند چگونه كار و عمل مي كند.آزمايش دي ان اي يك علم است و روش انجام آن، نياز به يك آزمايشگاه و دستگاه تخصصي دارد.

در آزمايش DNA، بخش هاي خاصي از كدهاي ژنتيكي روي اين مولكول كه از سلول هاي بدن فرد آزمايش شونده به دست آمده است، مورد بررسي و مطالعه قرار مي گيرد. 

اين ماده در تمام سلول هاي بدن شما وجود دارد. يكي از آسان ترين و بي خطر ترين راه هاي دستيابي به سلول ها براي آزمايش DNA ، آن است كه با استفاده از يك گوش پاك كن سلول هاي سطح داخلي مخاط دهان شما را به دست مي آورند. سپس در آزمايشگاه، DNA از سلول ها جدا مي شود و بخش هاي خاصي از آن مورد بررسي قرار مي گيرد. اين بخش هاي خاص مي توانند ارتباطات فاميلي و خانوادگي بين افراد را نشان دهند و يا در تعيين هويت فرد موثر باشند. 

بدن انسان از ميليون‌ها سلول تشكيل شده است. همه اين سلول‌ها بجز گلبول‌هاي قرمز هسته دارند كه كل اطلاعات ژنتيكي فرد درون اين هسته محفوظ است.   

ابتدا يك آنزيم محدود كننده (Restriction Enzyme) روي نمونه DNA ريخته مي شود. اين آنزيم مانند يك قيچي است كه مولكول هاي بلند DNA را به قطعات كوچك تقسيم مي كند. محل بريدگي به كد ژنتيكي DNA و كد ژنتيكي آنزيم مورد استفاده بستگي دارد. مثلاً يك نوع آنزيم، وقتي به رشته بازهاي GAATTC برسد، مولكول DNA را مي برد. طول اين تكه هاي DNA در افراد مختلف، متفاوت است؛ چون كد ژنتيكي هر انساني خاص خود اوست. بعضي از قطعه ها كوتاه و برخي ديگر بلند هستند.

نمونه هاي دي ان اي را براي آزمايش كپي مي كنند، يك فرآيند به نام pcr مي تواند براي توليد نسخه هاي دي ان اي استفاده شود، كه مي تواند براي نشانگرهاي ژنتيكي مورد آزمايش قرار گيرد.  

مطابقت نشانگرها با ديگر نمونه ها، اين نشانگرها مي توانند با يك نمونه دي ان اي ناشناخته منطبق شوند، تا نشان دهند كه فرد ناشناخته همان فرد دهنده دي ان اي است، در مورد آزمايش دي ان اي پدري, پدر بالقوه بايد نيمي از نشانه هاي ژنتيكي كودك را با نيمي ديگر از مادر مطابقت دهد.

  دي ان اي چيست, همه چيز درباره دي ان اي

آزمون DNA براي تشخيص تغييرات در ژن‌هاي جنين يا كروموزوم قبل از تولد استفاده مي‌شود

انواع آزمايش‌هاي موجود

تست جنين DNA آزاد (cffDNA): يك آزمايش غير تهاجمي (براي جنين) است. اين آزمايش بر روي يك نمونه خون وريدي از مادر صورت مي‌گيرد و مي‌تواند اطلاعاتي در مورد جنين در اوايل بارداري ارائه دهد. از سال ۲۰۱۵، آزمون غربالگري حساسيت و خاص براي سندرم داون است.

غربالگري نوزادان: غربالگري نوزاد پس از تولد براي شناسايي اختلالات ژنتيكي است كه مي‌تواند در اوايل زندگي درمان شود. نمونه خون از نوزادان ۲۴–۴۸ ساعت پس از تولد با پاشنه پا جمع‌آوري مي‌شود و براي تجزيه و تحليل به آزمايشگاه ارسال مي‌شود. در ايالات متحده، روش غربالگري نوزادان متفاوت است، اما همه ايالت‌ها طبق قانون براي حداقل ۲۱ اختلال آزمايش مي‌شوند. اگر نتايج غيرطبيعي حاصل شود، لزوماً به معناي اين نيست كه كودك داراي اختلال است. آزمايش‌هاي تشخيصي بايد از غربالگري اوليه براي تأييد بيماري پيروي كنند. آزمايش معمول براي نوزادان براي اختلالات خاص، استفاده گسترده‌تر از آزمايش ژنتيكي است. 

تست تشخيص: تست تشخيصي براي تشخيص يا رد يك وضعيت خاص ژنتيكي يا كروموزومي استفاده مي‌شود. در بسياري از موارد، آزمايش ژنتيكي براي تأييد يك تشخيص زماني كه يك وضعيت خاص بر اساس جهش و علائم فيزيكي مشكوك است مورد استفاده قرار مي‌گيرد. تست تشخيصي مي‌تواند در هر زمان در طول زندگي فرد انجام شود، اما براي تمام ژن‌ها يا تمام شرايط ژنتيكي در دسترس نيست. 

تست سرويسي : تست حامل براي شناسايي افرادي كه يك نسخه از جهش ژني را حمل مي‌كنند استفاده مي‌شود كه در دو نسخه، باعث اختلال ژنتيكي مي‌شود. اين نوع آزمايش براي افرادي كه سابقه خانوادگي يك اختلال ژنتيكي دارند و به افرادي كه در گروه‌هاي قومي با خطر بالاتري از شرايط ژنتيكي خاص هستند ارائه مي‌شود. اگر هر دو والدين آزمايش مي‌شوند، آزمون مي‌تواند اطلاعاتي در مورد خطر زوجين داشتن يك كودك با شرايط ژنتيكي مثل فيبروز كيستيك ارائه كند.

تشخيص ژنتيكي قبل از انكشاف: روشهاي تست ژنتيكي كه بر روي جنين‌هاي انسان قبل از لانه گزيني انجام مي‌شود به عنوان بخشي از روش لقاح آزمايشگاهي است. آزمايشات پيش از لانه گزيني هنگامي كه افراد سعي مي‌كنند كودك را از طريق لقاح آزمايشگاهي بگذرانند، استفاده مي‌شود. تخمك از زن و اسپرم از مرد خارج مي‌شوند و براي ايجاد جنين‌هاي متعدد خارج مي‌شوند. جنين‌ها به صورت جداگانه براي ناهنجاري‌ها تجويز مي‌شوند و كساني كه بدون ناهنجاري در رحم قرار مي‌گيرند.

  دي ان اي چيست, همه چيز درباره دي ان اي

 آزمون قانوني با استفاده از توالي‌هاي DNA براي شناسايي فرد براي اهداف قانوني است

تشخيص پيش از تولد: براي تشخيص تغييرات در ژن‌هاي جنين يا كروموزوم قبل از تولد استفاده مي‌شود. اين نوع تست به زوج‌هايي با افزايش خطر ابتلا به يك كودك مبتلا به اختلال ژنتيكي يا كروموزومي ارائه مي‌شود. در بعضي موارد، آزمايش پيش از زايمان مي‌تواند يك عدم قطعيت زن و شوهر را كاهش دهد يا به آنها كمك كند تصميم بگيرند كه آيا حاملگي را قطع كنند يا خير. با اين وجود نمي‌تواند تمام اختلالات ارثي و نقصهاي تولد را شناسايي كند. يك روش انجام يك آزمايش ژنتيكي قبل از تولد شامل آمنيوسنتز است كه نمونه اي از مايعات را از كيسه آمنيوتيك مادر ۱۵ تا ۲۰ يا بيشتر هفته به بارداري برمي‌گرداند.

تست قانوني: آزمون قانوني با استفاده از توالي‌هاي DNA براي شناسايي فرد براي اهداف قانوني است. برخلاف تستهاي بالا كه در بالا توضيح داده شد، آزمايش‌هاي قانوني براي تشخيص جهش‌هاي ژني مرتبط با بيماري استفاده نمي‌شود. اين نوع تست مي‌تواند قربانيان جرايم يا فاجعه را شناسايي كند، يك مظنون جرمي را رد يا تأييد كند يا روابط بيولوژيكي بين افراد را برقرار كند (به عنوان مثال، پدر و مادر).

تست پدري : اين نوع از آزمايش ژنتيك از نشانگرهاي اختصاصي DNA بوده كه براي شناسايي الگوهاي مشابه يا مشابهت‌هاي ارثي بين افراد مرتبط استفاده مي‌شود. بر اساس اين واقعيت كه همه ما نيمي از DNA ما را از پدر به ارث مي‌بريم و نيمي از مادر.

تست DNA Genealogical: براي تعيين نسبيت يا ميراث قومي براي سلسله‌شناسي ژنتيكي

آزمايش‌هاي تحقيقاتي: آزمايش‌هاي تحقيق شامل يافتن ژن‌هاي ناشناخته، يادگيري نحوه كار ژن‌ها و پيشرفت درك ما از شرايط ژنتيك است. نتايج آزمايش‌هاي انجام شده به عنوان بخشي از يك مطالعه تحقيق معمولاً براي بيماران يا ارائه دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي در دسترس نيستند.

  دي ان اي چيست, همه چيز درباره دي ان اي

...

از چه مواردي مي توان براي انجام آزمايش دي ان اي استفاده كرد:

نمونه از ته سيگار - سعي كنيد به دو تا چهار ته سيگار كه تنها توسط فرد مورد نظر كشيده شده است را پيدا كنيد.

لباس زير

تار موي مجزا با ريشه هاي متصل شده

آدامس جويده شده

ناخن دست و پا - تازه جويده شده يا گرفته شده 

خلال دندان - خلال دندان را با دستانتان برنداريد

دستمال - مخاط در يك اندازه در يك دستمال

تيغ- مي تواند يك تيغ مورد استفاده در هر قسمت از بدن باشد

خون - از دستمال كاغذي، بانداژ، تامپون

اسپرم از يك كاندوم

پارچه يا لباس زير

منبع :  What is DNA